Czym są programy CAT
Spis treści
Czym są programy CAT?
Programy CAT (Computer Assisted Translation) nie mają tak naprawdę nic wspólnego z kotami, niestety 😔
Znane też jako computer-aided translation, są one koniecznymi narzędziami profesjonalnych tłumaczy i biur tłumaczeń, ponieważ poprawiają jakość, spójność terminologiczną i przyśpieszają projekty.
Narzędzia CAT pozwalają tłumaczom przyspieszyć proces przekształcania języka źródłowego w docelowy. Ten rodzaj technologii wspomagającej jest podobny do procesorów tekstu, takich jak Google Docs, które sugerują alternatywną pisownię lub sygnalizują błędy gramatyczne, lub do LinkedIn, automatycznie dodającego możliwe odpowiedzi do ekranu odpowiedzi.
Tłumacząc pliki HTML, strony internetowe czy interfejsy aplikacji, ale także, praktycznie każdy dłuższy tekst opłaca się używać programów CAT. Często są one mylone z MT (machine translation), czyli automatycznym komputerowym tłumaczeniem – Google Tłumacz, DeepL i inne. Nie jest to jednak to samo oprogramowanie.
Photo by Isabella and Zsa Fischer on Unsplash
Krótko mówiąc programy CAT to taki pamiętliwy Word na sterydach 💪, automatycznie sprawdzający poprawność tekstu. Dlatego, że działają one na podstawie schematu:
- Zbieranie danych z pliku wejściowego
- Dzielenie tekstu na segmenty (zdania, wiersze, komórki)
- Automatyczne tłumaczenie segmentów zawierających proste, replikowalne dane (liczby, znaki itp.)
- Automatyczne tłumaczenie segmentów zapisanych wcześniej w pamięci tłumaczeniowej (opcjonalna funkcja – powtórzenia)
- CAT może przygotować komputerowe tłumaczenie, które wymaga później akceptacji tłumacza
Przykład segmentacji i propozycji tłumaczenia maszynowego w programie Smartcat
Schemat ten otwiera szerokie pole do usprawnienia i przyśpieszenia procesu tłumaczeniowego, szczególnie przy plikach z dziedziny, w której się specjalizujemy, lub plików z dużą ilością powtarzającego się tekstu 😎
Na przykład polityki prywatności, regulaminy, ustawy, tłumaczenia medyczne, prawnicze – często zawierają te same formuły i frazy. Powtarzają się też one wielokrotnie.
Dzięki programom CAT wystarczy przetłumaczyć je tylko raz. Jeśli mamy je już zapisane w pamięci tłumaczeniowej, może się okazać, że połowa naszego tekstu zostanie wstępnie przetłumaczona, na podstawie wcześniejszych tłumaczeń, a nam zostanie sama weryfikacja i ew. korekta.
Najważniejsze funkcje programów CAT
Pamięć tłumaczeniowa
Inaczej TM – translation memory. TM zapisuje i przechowuje wcześniej wygenerowane tłumaczenia w bazie danych i przywołuje je w momencie tłumaczenia pasującego segmentu. Jest to w zasadzie baza danych, Twoja lub również innych tłumaczy, z którymi współpracujesz. Na przykład biura tłumaczeń dysponują wielkimi bazami danych dotyczącymi tekstów prawniczych czy medycznych. Pozwala to tłumaczom w łatwy sposób wybierać frazy, które zostały już przetłumaczone, w ramach różnych projektów.
Tłumacz musi ocenić, czy przywołane zdania z pamięci tłumaczeniowej pasują do kontekstu nowego tłumaczenia 
Co ważne, pamięć tłumaczeniowa działa również cross-file, czyli tłumaczenie danego segmentu, pojawi się we wszystkich plikach, w danym projekcie.
Powtórzenia i fuzzy matches
Takie same segmenty jak ten, który pojawił się wcześniej w tekście, to powtórzenia. Segmenty w dużym stopniu do niego podobne to fuzzy matches.
Programy CAT posiadają opcję automatycznego wypełniania danego segmentu. Właśnie wtedy gdy trafią, na powtórzenia.
Przykład:
Tłumaczymy katalog, gdzie nazwy produktów nie różnią się za wiele. Numer i jakieś oznaczenia. W przypadku gdy mamy ich kilkadziesiąt lub kilkaset, pisanie ich ręcznie może przyprawić o ból głowy. Dzięki programom CAT ograniczymy się do pierwszego wystąpienia danej frazy. Wszystkie kolejne zostaną w okamgnieniu dopasowane do tego co wprowadziliśmy. Dzięki innym funkcjom możemy być pewni, że tłumaczenie będzie spójne i zachowamy oryginalny wygląd nazw produktów.
Glosariusz/baza terminologiczna
To lista terminologii branżowej i/lub specyficznej dla danej firmy. Odnosi się do listy terminów i definicji w konkretnym projekcie, którą można wyodrębnić z tekstu głównego. Wyjaśnia ona, co oznaczają dane terminy, jak je tłumaczyć i czy w ogóle je tłumaczyć, np. nazwy marek, produktów, skróty i terminologia branżowa.
Jeśli dysponujemy już taką listą, składającą się z terminów i ich tłumaczenia, wystarczy wgrać ją do programu. Przy następnym wystąpieniu danego terminu, wyświetli nam się przypomnienie, że dany termin należy tłumaczyć w zapisany wcześniej sposób.
Bazy terminologiczne zapewniają, że nawet jeśli te tłumaczenia są wykonywane przez różne osoby, otrzymamy spójne tłumaczenie. Co ciekawe, różne pamięci tłumaczeniowe i glosariusze można zakupić i to za niemałe pieniądze 
Całe pamięci tłumaczeniowe i glosariusze, możemy zapisać sobie w prywatnej bazie danych i z biegiem czasu naprawdę ułatwimy sobie tłumaczenia.
Sprawdzanie jakości
Błędy zdarzają się najlepszym z nas. Narzędzia kontroli jakości (QA) automatycznie sprawdzają, czy w tekście nie ma powtórzeń, dodatkowych spacji między słowami lub innych literówek, które mogą pojawić się w trakcie procesu tłumaczenia.
Moduły QA wykrywają:
- niespójności,
- zmianę liczby lub treści adresów e-mail, lub adresów URL,
- różne nawiasy lub liczby,
- niespójny HTML
- identyczny tekst
- różne tłumaczenia dla podobnych segmentów
- kropki, wykrzykniki itd.
Do tego warto dodać sobie wtyczki sprawdzające pisownie jak Language Tool czy Grammarly i nic już nam nie umknie.
🏆 Korzyści z zastosowania narzędzi CAT
Spójność:
Jeśli tłumaczymy, kilkanaście plików w jednym projekcie, musimy się upewnić, że terminy będą tak samo przetłumaczone. Tutaj załatwiamy wszystkie za jednym razem, jeśli segmenty są w 100% takie same. Mamy również podpowiedzi, gdy korzystamy z funckcji zarządzania terminologią.
Szybkość:
Jesteśmy w stanie dużo szybciej przetłumaczyć dany plik, co przekłada się na wyższe zarobki i więcej czasu wolnego. win-win 🌴
Jakość:
Im więcej kontekstu mamy, tym wyższej jakości tłumaczenia możemy dostarczyć. Pamięć tłumaczeniowa, glosariusz dostarczają kontekstu opisowego. Czasami można jeszcze spotkać się ze zrzutami ekranu jako kontekst wizualny, w przypadku gdy klient zleca nam pracę w jego narzędziu/portalu CAT.
Zachowanie formatowania pliku wejściowego
Można sobie wyobrazić tłumaczenie pliku w Wordzie, nie daj boże skonwertowanego z PDF, gdzie jedno przesunięcie pliku, psuje nam cały układ.
Redditor: Breaking UE Laws on Reddit
Dzięki programom CAT zachowujemy oryginalny wygląd i formatowanie pliku, wliczając w to pogrubienia, kursywy, hiperłącza, tytułu i podtytuły.
Po przygotowanym tłumaczeniu następuje eksport tłumaczenia. Program CAT podmienia tekst źródłowy na tekst docelowy, zachowując formatowanie.
Programy CAT w skrócie
- krótszy czas przygotowania tłumaczenia
- niższa cena tłumaczenia
- spójność
- dokładność tłumaczenia
- podpowiedzi, odnośnie kolejnych fragmentów tekstu
- jednolita terminologia
- zachowanie formatowania pliku wejściowego
Najpopularniejsze Caty
Najpopularniejszy, najdroższy i trudny w nauce. Plusem jest zapisywanie wszystkiego na naszym komputerze, dobre dla tłumaczy przysięgłych. Minusem koszt i wymagany czas na naukę (nie obejdzie się tutaj bez filmów na YT czy kursów). Na rynku od 25 lat. Ma swoje formaty plików.
Plusy | Minusy |
Najbardziej popularny – ułatwiona wymiana informacji | Wysoka cena |
Stosowane przez biura tłumaczeń | Stroma krzywa uczenia się z powodu skomplikowanego interfejsu |
Jeden z najbardziej znanych programów, oferuje podobne funkcje co SDL, średnio lubiany wśród tłumaczy, bardzo lubiany wśród zagranicznych biur tłumaczy.
Plusy | Minusy |
Możliwość podejrzenia tłumaczeń na żywo, w dokumencie | Działa tylko na Windows |
Wzory tłumaczeń dokumentów | Wymaga podłączenia do serwisu MemoQ |
Wysoka cena w stosunku do jakości |
Plusy | Minusy |
Praktycznie zerowa wiedz potrzebna do obsługi programu | Stary wygląd |
Organizacja plików jak na dysku Google | Wyświetlanie segmentów na kilku różnych stronach, przez co często trzeba wracać do poprzednich |
Opcja wstępnego tłumaczenia plików na podstawie różnych baz danych | |
Możliwość wgrania obrazów jako |
Plusy | Minusy |
prosty interfejs i można się go nauczyć w 10 minut | Nie wszystkie opcje są dostępne |
zintegrowana platforma do znajdowania klientów, płatności itd. (mały digital marketplace) | Przy większej ilości plików trudne zarządzanie TM |
darmowy (rozpoznawanie tekstu ze zdjęć i lepsze tłumaczenia maszynowe płatne) |
Transifex
Plusy | Minusy |
Stworzony z myślą o tłumaczeniu aplikacji. Super zintegrowany z GitHub | Mniejsze zastosowanie przy innych rodzajach pliku niż software |
Niska cena | Nie wszystkie opcje są dostęne |
Możliwość urządzenia głosowania – gdzie tłumacze decydują wspólnie nad poprawnym tłumaczeniem | Na początku stworzony tylko w celach lokalizacji oprogramowania |
Plusy | Minusy |
Darmowy, ale Twoje tłumaczenia są przekazywane do bazy danych pamięci tłumaczeń Crowdin | Stworzony głównie do lokalizacji oprogramowania |
Oparty o przechowywanie plików w chmurze | Darmowy, ale Twoje tłumaczenia są przekazywane do bazy danych pamięci tłumaczeń Crowdin |
Integracja z GitHub, Play Store, Azure itp. |
Plusy | Minusy |
Darmowy | Archaiczny wygląd |
Obsługuje ponad 30 formatów plików | Brakuje dużej ilości funkcji |
Program open-source | |
Możliwość modyfikacji narzędzia, na podstawie potrzeb tłumacza |
Plusy | Minusy |
Nakładka do Worda | Archaiczny wygląd |
Niska cena, opcja darmowego oprogramowania Wordfast Free | Skomplikowana instalacja |
Nieograniczona liczba pamięci tłumaczeniowych i glosariuszy | Producent twierdzi, że jest kompatybilny z formatami SDL Trados – tłumaczom zdarzają się z tym często problemy |
Plusy | Minusy |
Bardzo łatwa obsługa, nie wymaga długiego szkolenia | Archaiczny wygląd |
Aplikacja mobilna | Częste problemy z QA |
Niska cena |
Obojętnie, który program CAT wybierzesz, musisz wiedzieć, że nie jesteś skazany na jedno narzędzie. Możesz korzystać z wielu. Dzięki takim programom zapewniamy pliki o stałej, wysokiej jakości.
Wcześniej niemożliwe funkcje, dokładność i zapewnianie zgodności z wytycznymi klienta zapewniają programom CAT stałą pozycję w arsenale narzędzi tłumacza.
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.